วันพฤหัสบดีที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2554

โรคที่เกิดจากอาหารเป็นสื่อ

อาหารนอกจากจะมีประโยชน์ต่อร่างกายแล้ว ยังอาจทำให้เกิดการเจ็บป่วยได้ ถ้าอาหารมีการปนเปื้อนด้วยเชื้อโรค พยาธิ หรือสารพิษต่าง ๆ อันเป็นอันตรายต่อผู้บริโภค ความรุนแรงของโรคขึ้นอยู่กับชนิดและปริมาณของเชื้อโรค พยาธิ หรือสารพิษที่ผู้ป่วยบริโภคเข้าไป โรคบางโรค จะมีอาการเฉียบพลัน คือ เกิดอาการเจ็บป่วยขึ้นทันที เช่น โรคที่มีสาเหตุจากแบคทีเรีย พยาธิ ไวรัส พิษของแบคทีเรีย พิษของเชื้อรา พิษจากพืชและสัตว์ ส่วนสารเคมี และโลหะหนัก จะมีการสะสมทีละน้อย จนถึงระดับหนึ่ง จึงจะทำให้เกิดการเจ็บป่วย
          สาเหตุที่ทำให้เกิดโรค
          สิ่งที่เป็นสาเหตุให้ผู้บริโภคเกิดโรคที่เกิดจากอาหารเป็นสื่อ อาจแยกได้เป็นสาเหตุต่าง ๆ ดังนี้
                    •  เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย (Bacterial Infection)
                    •  เกิดจากเชื้อไวรัส (Viral Infection)
                    •  เกิดจากปาราสิต (Parasite Infection)
                    •  เกิดจากพิษของแบคทีเรีย (Bacterial Intoxication)
                    •  เกิดจากพิษของเชื้อรา (Mycotoxin)
                    •  เกิดจากพิษของพืชและสัตว์ตามธรรมชาติ (Poisonous Plants and Animals)
                    •  เกิดจากพิษของสารเคมี (Chemical Poisons)
4.2.1 แบคทีเรีย
          แบคทีเรีย เป็นหนึ่งในเชื้อโรคที่เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคติดเชื้อ ที่เกิดจากอาหาร และสามารถทำให้อาหารเน่าเสีย แบคทีเรียสามรถพบได้ทั่วไปในสิ่งแวดล้อมทั้งในอากาศ น้ำ ดินหรือพืช ตลอดจนตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกายเช่น มือ จมูก ผม ผิวหนัง หรือบนร่างกายของสัตว์และแมลงต่าง ๆ
          แบคทีเรียบางชนิดสามารถทนต่อความร้อน ( ที่ใช้ขณะปรุงอาหาร ) ความเย็น ( ขณะเก็บในช่องแช่แข็ง ) หรือสารเคมีที่ใช้ฆ่าเชื้อโรคได้ แบคทีเรียนี้จะสร้างสปอร์ห่อหุ้มร่างกายและสามารถมีชีวิตอยู่ได้เป็นสัปดาห์
          โรคที่เกิดจากแบคทีเรียได้แก่ อหิวาตกโรค (Cholera) บิด ( Bacillary dysentery) ไทฟอยด์ (Typhoid) แอนแทร็กซ์ (Anthrax) อุจจาระร่วงจากเชื้อ Vibrio parahaemolyticus วัณโรค (Tuberculosis) คอตีบ (Diptheria)
4.2.2 ไวรัส (Virus)
          ไวรัส เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีขนาดเล็กมาก เล็กกว่าแบคทีเรีย เจริญเติบโตได้ในสิ่งมีชีวิต มีความทนทานต่อความเย็น สามารถมีชีวิตอยู่ที่อุณหภูมิ –40 ํC ถึง - 70 ํC โรคที่เกิดจากเชื้อไวรัส ได้แก่โรคไขสันหลังอักเสบ (Poliomyelitis) โรคตับอักเสบจากเชื้อไวรัส Viral hepatitis ไข้หวัดใหญ่ (Influenza) โรคคางทูม (Mumps)
4.2.3 ปาราสิต (Parasite)
          ปาราสิต คือ สิ่งมีชีวิต อาจเป็นพืช หรือสัตว์ก็ได้
          โฮสท์ คือ สิ่งมีชีวิต อาจเป็นคน สัตว์ หรือพืช ที่ยอมให้ปาราสิตอาศัยอยู่ ในทางการแพทย์แบ่งปรสิตออกเป็นสัตว์เซลล์เดียว (Protozoa) และหนอนพยาธิ (Helminthes)
          ปาราสิตมักพบอาศัยอยู่ในร่างกายของคนและสัตว์ คอยแย่งอาหารรวมทั้งเลือดและน้ำเหลืองในร่างกาย
          โรคที่เกิดจากปาราสิตได้แก่ บิด (Amoebic dysentery) โรคพยาธิไส้เดือน (Ascariasis) พยาธิแส้ม้า (Whip Worm Disease) โรคพยาธิเส้นด้าย (Thread Worm Disease) โรคทริคิโนซิส (Trichinosis) โรคพยาธิใบไม้ตับ (Liver Fluke Disease) โรคพยาธิใบไม้ปอด (Oriental Lung Fluke) โรคพยาธิใบไม้ในลำไส้ (Ciart inteslinal Flage Disease ) โรคพยาธิตัวตืด (Tape Worm Disease) โรคสปาร์กาโนซีส (Sparganosis) 4.2.4 พิษของแบคทีเรีย
          แบคทีเรียบางชนิดเมื่อยู่ในอาหารสภาวะแวด ล้อม อุณหภูมิและความชื้น ที่เหมาะสมจะสร้างสารพิษ (Toxin) ขึ้น ซึ่งสารพิษเหล่านี้ทำให้เกิดโรคอาหารเป็นพิษ (Food Poisoning) ซึ่งความรุนแรงของโรคขึ้นอยู่กับชนิและปริมาณของสารพิษที่ร่างกายรับเข้าไป
          โรคที่เกิดจากพิษของแบคทีเรีย ได้แก่ โรค อาหารเป็นพิษจากเชื้อคลอสตริเดียม โรคอาหารเป็นพิษจากเชื้อสแต๊ปฟิโลคอคคัส (Staphylococal food Poisoning)
4.2.5 พิษจากเชื้อรา
          เชื้อราเป็นสิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่ง ไม่จัดว่าเป็นพืชหรือสัตว์ พบอยู่มากมายตามธรรมชาติ ในสิ่งแวดล้อมรอบ ๆ ตัวเรา เช่นในน้ำ ดิน อากาศ และตามร่างกายของคนและสัตว์ เชื้อราส่วนใหญ่มีประโยชน์ในอุตสาหกรรมการผลิตอาหาร แต่มีเชื้อราบางส่วนที่ก่อให้เกิดโทษ เนื่องจากการสร้างสารพิษ
          โรคที่เกิดจากพิษของเชื้อรา ได้แก่ โรคอะฟลาท๊อกซิโคซิส (Aflatoxicosis)
4.2.6 พิษของพืชและสัตว์ตามธรรมชาติ
          พืช และสัตว์บางชนิดมีพิษอยู่ในตัวของมันเอง บางชนิดมีพิษเนื่องจาก สิ่งแวดล้อมที่มันอยู่ หรืออาหารที่มันกินเข้าไปโรคที่เกิดจากพิษของพืชและสัตว์ธรรมชาติ ได้แก่ เห็ดพิษ (Mushroom Poisoning) กลอย มันสำปะหลัง ลูกเนียง (Djenkolism) เมล็ดแสลงใจ พิษจากพืชอื่น ๆ เช่น เมล็ดละหุ่ง ลำโพง สลอด ใบกัญชา ใบกะท่อม พิษจากสัตว์บางชนิด เช่น แมงดาถ้วย ปลาปักเป้า คางคก
4.2.7 พิษของสารเคมี
          สารเคมี จำพวกโลหะหนัก และเคมีภัณฑ์หลายชนิด อาจเข้าไปปนเปื้อนในอาหารได้โดยบังเอิญเนื่องจากความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ หรือเกิดจากการจงใจที่จะนำไปปะปนในอาหาร สารเคมีบางส่วนจะถูกสะสมอยู่ในร่างกาย บางส่วนอาจถูกเปลี่ยนแปลงโดยกระบวนการทางสรีรวิทยาของร่างกาย ทำให้เป็นพิษมากขึ้นหรือน้อยลงได้โรคหรืออันตรายที่เกิดจากสารเคมี หรือโลหะหนัก ได้แก่ พิษจากสารตะกั่ว (Lead Poisoning) พิษจากสารปรอท (Mercury Poisoning) พิษจากสารหนู (Arsenic Poisoning) พิษจากแคดเมียม (Cadmium Poisoning) พิษจากสารกำจัดศัตรูพืช (Pesticides Poisoning) พิษจากสารที่ใช้ปรุงแต่งอาหาร